آیا علل و علائم افسردگی کودکان را می شناسید؟

کم حرفی، منزوی شدن، پرخاشگری و خجالت از نشانه‌های افسردگی‌ کودکان است.وقتی می‌شنویم کسی دچار افسردگی است به فکرمان خطور نمی‌کند که شخص بیمار کودکی خردسال باشد، اما باید گفت که کودکان و حتی نوزادان نیز دچار افسردگی می‌شوند.

پژوهشگران با دقت در نوزادانی که به علت بیماری مجبور بودند در بیمارستان و به دور از والدینشان بخصوص مادر بستری شوند پی به علائمی بردند که نشان می‌داد این نوزادان به افسردگی مبتلا شده‌اند. تغییر در نگاه، میزان خواب و خوراک و حتی گریه کردن این نوزادان از جمله علائم افسردگی در آنها بود.

نکته مهم در افسردگی کودکان این است که چون ما افسردگی را در دوران شاد کودکی بعید می‌دانیم، گاهی به علائم و نشانه‌های آن دقت کافی نداریم و آن نشانه‌ها را به گونه‌ای اشتباه تعبیر می‌کنیم، مثلا کم حرفی و منزوی بودن کودکمان در جمع را نشانه خجالتی بودن او می‌دانیم یا پرخاشگری و تحریک‌پذیری او را به تربیت غلط مرتبط می‌سازیم، در حالی که این نشانه‌ها می‌توانند از وجود افسردگی در فرزندمان خبر دهند.

علائم افسردگی در کودکان

گریه مداوم، ناامیدی، لذت نبردن از فعالیت‌هایی که در گذشته انجام آنها را دوست داشته، بی‌حوصله و کم انرژی شدن، منزوی شدن و در جمع‌ها شرکت نکردن و عدم توانایی در برقراری ارتباط و دوست‌یابی از علائم افسردگی در کودکان است که تقریبا این تغییرات را براحتی می‌توان در رفتار کودک تشخیص داد.

برخی علائم افسردگی در کودکان براحتی قابل تشخیص نیست و باید آنها را با دقت در اعمال و گفتار کودک و هنگام گفتگو با او فهمید، مثل اعتماد به نفس پایین توام با احساس گناه به طوری که دائم به دلیل کارهایی که انجام می‌دهد، عذرخواهی ‌کند یا خودش را مقصر چیزهایی بداند که به او ربطی ندارد.

حساسیت و پرخاشگری مثل این که کودک دائم از چیزی شاکی باشد و در درونش حرصی داشته باشد که نتوانید دلیل قطعی و منطقی برایش پیدا کنید، شکایت‌های مکرر از بیماری جسمی مانند سردرد، شکم درد، پادرد و… بدون علت پزشکی از علائمی هستند که باید با دقت بیشتر به آنها پی ببرید تا اگر فرزندتان به افسردگی مبتلاست بسرعت در صدد درمان او برآیید.

در سنین بالاتر غیبت‌های مکرر از مدرسه یا انجام ندادن تکالیف، کاهش تمرکز، صحبت کردن درباره فرار از خانه یا تلاش در جهت آن، اختلالات عمده در خواب و خوراک و صحبت از خودکشی از علائم جدی افسردگی هستند که به پیگیری والدین نیاز دارد.

وجود علائم بالا در فرزند شما می‌تواند نشانه افسردگی او باشد، اما قبل از این‌که بخواهید خودتان تشخیص دهید از یک متخصص بخواهید تا شما را راهنمایی کند، چرا که علائم رفتاری در کودکان بسیار پیچیده است و به دلیل شناخت کم آنها از احساسات درونی شان نمی‌توانند براحتی حس و حالی که دارند بروز داده یا برای شما توصیف کنند، به همین دلیل اگر چند تا از علائم بالا را در فرزند خود دیدید، بهتر است قبل از هر چیز با یک روان‌شناس کودک مشورت کنید تا بتوانید ریشه رفتار‌های او را بیابید و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنید.

دلایل افسردگی در کودکان

افسردگی به دلایل مختلف به سراغ کودکان می‌آید که می‌توان این دلایل را به انواع مختلف تقسیم کرد.افسردگی نیز مانند بیشتر اختلالات روانی می‌تواند زمینه ژنتیک داشته باشد. به این صورت که اگر پدر یا مادر یا نزدیکان کودک دچار افسردگی باشند، احتمال ابتلای او به افسردگی بیشتر است.

تغییرات اجتماعی مانند جنگ یا بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل نیز می‌تواند کودکان را افسرده کند.

اما امروز مهم‌ترین دلیل برای افسردگی کودکان رفتار والدین است، چرا که بچه‌ها در سنین پایین به والدین خود وابسته‌اند و رفتار والدین می‌تواند در روحیه آنها بسیار تاثیرگذار باشد. رفتارهایی مانند تبعیض بین فرزندان، به رخ کشیدن نکات منفی کودک و ابراز نکردن صفات مثبت او و کلا رفتارهای نسنجیده به طوری که روحیه او را تضعیف کند و اعتماد به نفس او را کاهش دهد، می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به افسردگی در کودک باشد. غیر از رفتار والدین با کودک، رفتار والدین با هم نیز می‌تواند در بروز افسردگی نقش داشته باشد، مانند دعواهای زناشویی مداوم و مقصر دانستن کودک در اختلافات خانوادگی، مطرح کردن مسائل اقتصادی در حضور کودک، آگاهی کودک از بیماری والدین به‌طوری که نگران از دست دادن والدینش شود و خود را در بیماری آنها مقصر بداند و در نهایت جدایی والدین.

برخی عوامل روان‌شناختی نیز مانند نبود عزیزان و مخصوصا مرگ پدر یا مادر، از دست دادن سلامت مانند نقص عضو یا بیماری‌های مزمن و لاعلاج می‌تواند کودک شما را افسرده کند.

برخی دلایل ساده مانند تعویض مدرسه یا مهدکودک، اسباب‌کشی و مهاجرت که از نظر شما ممکن است متنوع و خوشحال‌کننده باشد، می‌تواند کودک شما را افسرده کند چرا که تغییر ناگهانی و بدون مقدمه و از دست دادن دوستان برای کودک ناراحت‌کننده است و اگر با او همراه نباشید و به گفتگو با او نپردازید، ممکن است برایش مشکلات روحی پیش بیاید.

مرکز تحقیقات پزشکان و روانشناسان بوجیکا

کلینیک جامع کودک و خانواده بوجیکا، اماده ارائه خدمات نوین در زمینه های اختلالات طیف اتیسم، بیش فعالی، اختلالات یادگیری، مشکلات رفتاری، اختلالات اضطرابی، افسردگی و مشاوره خانواده می باشد.

جهت تعین وقت اینجا کلیک کنید