چه غذاهایی برای کودکان بیش فعال مفید و مضر هستند؟
غذاهای مفید
* اسیدهای چرب امگا – 3، امگا -6 و آراشیدونیک اسید
برخی از اسیدهای چرب که در بدن ساخته نمیشوند، ولی در حفظ سلامت انسان نقش حیاتی به عهده دارند، اسیدهای چرب ضروری نامیده میشوند. اسیدهای چرب ضروری عبارتند از: اسیدهای چرب امگا – 3، امگا -6 و آراشیدونیک اسید.
مغز انسان حدود 6 درصد چربی دارد که اسیدهای چرب امگا – 3 سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است. یکی از نقشهای مهم اسیدهای چرب ضروری، ارتباط و انتقال بین سلولهای مغز است. اسید چرب امگا – 3 که برای رشد و عملکرد مغز ضروری است ممکن است رفتار، حافظه و کمبودهای رفتاری و شخصیتی را بهبود بخشد.
یافتههای مطالعات نشان داده است کودکان مبتلا به بیش فعالی دارای سطح پایینتری از اسیدهای چرب ضروری هستند که در نتیجه مشکلاتی در یادگیری، رفتار، خواب و عملکرد ایمنی آنان ایجاد میکند؛ به طوری که در پسران 6 تا 12 سال که دارای سطح پایین اسیدهای چرب امگا -3 بودند، مشکلات کم خوابی بیشتری دیده شده است.
– کنجد، تخم کدو تنبل و تخم گل آفتابگردان، منابع خوب اسیدهای چرب امگا 6 هستند. ثابت شده است که بیشفعالی با افزایش مصرف اسیدهای چرب ضروری بهبود مییابد.
– ماهی تن، قزلآلا، ساردین و ماهی کولی و نیز تخم کتان همگی تأمینکننده اسیدهای چرب امگا- 3 هستند. مصرف دو عدد ماهی در هفته برای این کودکان توصیه میشود.
* کلسیم
کمبود کلسیم ممکن است بیش فعالی را به وجود آورد. بنابراین میتوان با تنظیم یک برنامه غذایی مناسب حاوی کلسیم نظیر شیر، پنیر، ماست، نان، بستنی، سبزیجات برگ سبز مانند کلم، برگهای سبز شلغم، یا مکملهای کلسیم، این کمبود را بر طرف کرد.
* منیزیم
نتایج برخی از بررسیها نشان دادهاند که کمبود منیزیم در کودکان بیش فعال وجود دارد، به طوری که با دریافت منیزیم بیش فعالی در آنان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
منابع غذایی منیزیم عبارتند از: مغزها، حبوبات، غلات آسیاب نشده و نیز سبزیجات برگ تیره و شیر.
کنجد، تخم کدو تنبل و تخم گل آفتابگردان، منابع خوب اسیدهای چرب امگا 6 هستند. ثابت شده است که بیشفعالی با افزایش مصرف اسیدهای چرب ضروری بهبود مییابد.
* روی
یافتههای مختلف ارتباط بین کمبود روی و بیش فعالی را نشان داده است، به طوری که سطح سرمی روی در کودکان مبتلا به بیش فعالی به طور قابل توجهی پایینتر از کودکان طبیعی بوده است.
کمبود روی در کودکان مشکلاتی از قبیل خشونت، کج خلقی، گریههای زیاد، بیزاری و نفرت و ناتوانی در تمرکز را ایجاد میکند.
گوشت، ماکیان، شیر و محصولات لبنی 80 درصد کل میزان روی مواد غذایی را تشکیل میدهند. جگر، پنیر، غلات کامل، لوبیاهای خشک، مغزها و محصولات سویا نیز منابع نسبتاً خوب روی هستند.
* ویتامینهای گروه B
کمبود ویتامینهای گروه B در کودکان بیش فعال شایع است. نتایج یک مطالعه روی 27 کودک مبتلا به بیش فعالی نشان داد که مصرف روزانه 200 تا 300 گرم فسفاتیدیل سرین به مدت 2 ماه منجر به بهبودی قابل توجهی (92 درصد) در ظرفیت یادگیری و رفتاری آنان شده است.
غذاهای مضر
_مصرف زیاد غذاهای شیرین
* قند و مواد غذایی حاوی قند مانند بیسکویت، کیک، شیرینی، شکلات و نوشابههای شیرین میتوانند موجب افزایش سریع قند خون و بروز بیشفعالی در بعضی از کودکان شوند.
* شکر
یافتههای برخی از مطالعات نشان دادهاند که مصرف شکر ممکن است سطح آدرنالین را در کودکان به میزان 10 برابر افزایش دهد.
بنابراین این نتایج بیانگر ارتباط مستقیم بین رفتارهای خشونت آمیز با دریافت شکر بالاست.
_ مواد غذایی حاوی سالیسیلات
بادام، سیب، زردآلو، کشمش، هلو، آلو، آلو بخارا، پرتقال، توت، گوجه فرنگی و خیار حاوی سالیسیلات طبیعی هستند که مادهای شبیه به آسپیرین میباشد و لازم است از رژیمهای غذایی کودکان بیشفعال تا حد ممکن کاسته و گاهی اوقات حذف شود (این ماده به ویژه در بادام، سیب و زردآلو زیاد است).
_ برخی افزودنیها
تارترازین (Tartrazine):
رنگ غذایی نارنجی رنگی است که به صورت رنگ غذایی افزودنی مصرف میشود. تارترازین ممکن است در بیشفعالی موثر باشد، تارترازین بیش از همه در موارد زیر وجود دارد: غذاهای آماده بستهبندیشده، آدامس، شکلات، افشره لیمو، سسها و افزودنیهایی که بیشتر جهت تزئین روی دسرها مصرف میشوند.
_ نوشابههای گازدار، به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی فسفر، و قهوه، چای، کولا و سایر نوشیدنیها به علت داشتن کافئین، ممکن است علایم بیماری را تشدید کنند.
_ میوههای کنسرو شده، کنسرو نخودفرنگی، بادام ساییده شده، نوشیدنیهای کربنات دار و کیکهایی که به صورت بستهبندیشده به فروش میرسند، حاوی تارترازین هستند.
_ اسید بنزوئیک:
اسید بنزوئیک نیز مادهای افزودنی است که ممکن است در ایجاد بیشفعالی موثر باشد. از این ماده به منظور محافظت و سالم نگه داشتن مواد غذایی آماده استفاده میشود و در بسیاری از غذاهای آماده مانند مرباها، سسها، دسرها، شربتهای طعمدهنده غذا، پوره میوهها، آبمیوهها و ماهیهای کنسروی خوابانده شده در سرکه، نمک و ترشیها یافت میشود.
سوسیس
_ نیترات و نیتریت:
سوسیس و کالباس اختلالات موجود در کودکان بیش فعال را تشدید میکند. مواد موجود در سوسیس و کالباس به ویژه مواد افزودنی که در آنها وجود دارد، باعث تشدید اختلالات در کودکان بیش فعال میشود. برای نگهداری طولانی مدت سوسیس و کالباس از نیتریت و نیترات استفاده میشود تا زود فاسد نشوند و این مواد در داخل معده تبدیل به مواد سرطان زا شده و ترکیب تیرامین را تشکیل میدهد.
برای کاهش عوارض ناشی از مصرف سوسیس و کالباس بهتر است با گوجه فرنگی زیاد و آب پرتقال به جای نوشابه مصرف شود.
_ دیگر مواد غذایی
نوشابههای گازدار، به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی فسفر، و قهوه، چای، کولا و سایر نوشیدنیها به علت داشتن کافئین، ممکن است علایم بیماری را تشدید کنند.
_آلرژیهای غذایی
آلرژیهای غذایی به یکی از مواد غذایی مانند شکر، شکلات، تخم مرغ، گندم، رنگها، طعم دهندهها، افزودنیها و ذرت منی توانند باعث بروز نشانههایی از بیش فعالی شود که در حال حاضر حذف این مواد از برنامه غذایی کودکان آسان نیست زیرا به راحتی در دسترس کودکان است.
میتوانیم این مواد غذایی را تا 2 هفته حذف کنیم بعد از 2 هفته هر 2 روز در میان، هر کدام را به غذای کودک اضافه کنیم. به وسیله حذف کردن این مواد از برنامه غذایی و بازگرداندن آن بعد از مدتی میتوانید تشخیص دهید که کودک به کدامیک حساسیت دارد و آیا کودک نشانههایی از بیش فعالی دارد یا خیر؟
بازتاب: سیب چه خواصی برای بدن دارد؟ - مرکز مشاوره کودک و خانواده بوجیکا
بازتاب: بهترین رژیم غذای مناسب برای کاهش بیش فعالی در کودکان - مرکز مشاوره کودک و خانواده بوجیکا
بازتاب: اختلال دوقطبی چیست؟ علل و علایم آن را چقدر می شناسید؟ - مرکز مشاوره کودک و خانواده بوجیکا
بازتاب: ناروانی طبیعی گفتار چست؟ - مرکز مشاوره کودک و خانواده بوجیکا